Artykuły historyczne

Szczegóły

Friedrich Lorentz -  niemiecki slawista i historyk, badacz języka, kultury materialnej i historii Kaszubów

Friedrich Lorentz urodził się 18.12.1870 r. w Güstrow w Meklemburgii. Do gimnazjum uczęszczał w Wismarze. Następnie kształcił się na uniwersytetach w Heidelbergu i w Lipsku, gdzie studiował językoznawstwo i slawistykę. W 1894 r. otrzymał tytuł doktora. Dwa lata później  uzyskał prywatne stypendium umożliwiające mu przeprowadzenie gruntownych badań językoznawczych wśród Słowińców i tzw. Kabatków. Pierwsze wyniki prac opublikował w latach 1903–1905 w Petersburgu. Gdy osiadł jako nauczyciel w Kartuzach w 1904 r., był już w pełni ukształtowanym i uznanym w świecie nauki badaczem mowy kaszubskiej.

Szczegóły

W następstwie I wojny światowej upadły trzy europejskie mocarstwa: Rosja, Austro-Węgry i Niemcy, które dotąd były zaborcami Polski. W 1918 roku Polska odzyskała niepodległość. Pomorze, w tym Powiat Kartuski, na wolność musiało czekać jeszcze dwa lata. Wielu Kaszubów – ochotników - stawiło się na Rynku w Kartuzach, aby zasilić szeregi armii polskiej. Okazją ku temu był formowany w poznańskich koszarach grenadierów w Jeżycach Kaszubski Pułk Strzelców Pomorskich (przemianowany później na 66 Kaszubski Pułk Piechoty im. Marszałka Józefa Piłsudskiego). Tylko z samego powiatu kartuskiego przedarło się na teren Wielkopolski 820 mężczyzn[1]. Na Kaszubach nie musiało dojść do wybuchu powstania, gdyż o losach znacznej części Kaszub zdecydowała konferencja paryska i podpisany 28 czerwca 1919 roku w Wersalu traktat pokojowy. Przejęcie ziem Pomorza powierzono Frontowi Pomorskiemu dowodzonemu przez gen. Hallera. W jego skład wchodził I Pułk Ułanów Krechowieckich im. Pułkownika Bolesława Mościckiego. Po miesięcznym marszu, w dniu 18 stycznia 1920 roku, pułk przekroczył granicę Pomorza. 4 lutego pułk dotarł do Egiertowa, gdzie został rozdzielony na dwie części. Jedni udali się przez Borcz do Żukowa, drudzy przez Kartuzy do Pucka, by 10 lutego wziąć udział w zaślubinach Polski z morzem. Na mocy traktatu wersalskiego powiat kartuski wrócił w granice Rzeczypospolitej Polskiej. 

Szczegóły
Szanowni Państwo,
jeszcze tylko do 9 maja można obejrzeć w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach jeden z cennych zabytków rękopiśmiennych ze zbiorów Biblioteki PAN w Gdańsku. Jest to dokument, w którym Zygmunt August potwierdza inkorporację m.in. klasztoru w Kartuzach pod pruskie prawo. Rękopiśmienny odpis aktu inkorporacji podpisany został w twierdzy w Malborku w niedzielę przed świętem narodzenia Maryi w 1552.

Szczegóły

31 marca 2023 r. odbyła się uroczysta okolicznościowa sesja Rady Miejskiej w Kartuzach z okazji 100 lecia miasta Kartuzy, podczas której dyrektor Muzeum Kaszubskiego Barbara Kąkol wygłosiła referat.

Szczegóły

Na polskich terenach znajdowało się 167 miejsc, w których często, wielokrotnie, siły niemieckiej policji, SS i  Selbstschutzu dokonywały zbiorowych mordów na obywatelach państwa polskiego. Z tego najwięcej, bo aż 69, w Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie, w skład którego wchodził powiat kartuski. W ostatnim czasie w wyniku prowadzonych badań naukowych pojawiło się nowe pojęcie historyczne: Zbrodnia Pomorska 1939. Termin ten został stworzony w celu całościowego określenia eksterminacji ludności cywilnej w ponad 400 miejscowościach przedwojennego województwa pomorskiego, w tym w powiecie kartuskim.  Każdego roku mieszkańcy, kombatanci, nauczyciele, uczniowie  i władze samorządowe Kartuz upamiętniają kolejną rocznicę wybuchu II wojny światowej i Dzień Weterana Walk o Niepodległość na  Kaliskach -  miejscu stracenia i pomordowania mieszkańców powiatu kartuskiego.

Tak zwana „krwawa jesień”, trwała od września 1939 roku do stycznia 1940 roku.

Szczegóły

Na polskich terenach znajdowało się 167 miejsc, w których często, wielokrotnie, siły niemieckiej policji, SS i  Selbstschutzu dokonywały zbiorowych mordów na obywatelach państwa polskiego. Z tego najwięcej, bo aż 69[1], w Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie, w skład którego wchodził powiat kartuski. W ostatnim czasie w wyniku prowadzonych badań naukowych pojawiło się nowe pojęcie historyczne: Zbrodnia Pomorska 1939. Termin ten został stworzony w celu całościowego określenia eksterminacji ludności cywilnej w ponad 400 miejscowościach przedwojennego województwa pomorskiego, w tym w powiecie kartuskim.  Każdego roku mieszkańcy, kombatanci, nauczyciele, uczniowie  i władze samorządowe Kartuz upamiętniają kolejną rocznicę wybuchu II wojny światowej i Dzień Weterana Walk o Niepodległość na  Kaliskach -  miejscu stracenia i pomordowania mieszkańców powiatu kartuskiego.