Aktualności

Szczegóły

Utworzono: 23 grudzień 2019

Szczegóły

Utworzono: 08 grudzień 2019

Promocja książki „Pszczoła to dar Boży”

27 listopada 2019 r. w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach odbyło się spotkanie autorskie oraz promocja książki Mateusza Klebby „Pszczoła to dar Boży”, wydanej przez Wydawnictwo Region. Wydarzenie licznie zgromadziło nie tylko miłośników pszczelarstwa, ale także przedstawicieli Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Kaszubskiego. Po prezentacji książki miała miejsce również dyskusja na temat pszczelarstwa ludowego na Kaszubach. Na pytania gości chętnie odpowiadał sam autor oraz znawca tej dziedziny dr Marian Jeliński. Poruszano tematykę dotyczącą wyjątkowej roli pszczół, produkcji miodu, a także zawodu pszczelarza w czasach współczesnych. Autor książki podzielił się z publicznością doświadczeniami zebranymi w czasie wywiadów przeprowadzonych z kilkudziesięcioma pszczelarzami z regionu Kaszub i Pomorza. Mateusz Klebba pomimo swojego młodego wieku już teraz deklaruje, że swoją przyszłość chciałby związać z pielęgnowaniem kaszubszczyzny. Podczas spotkania czekał na wszystkich słodki poczęstunek i upominki w formie małych słoiczków z miodem.

{gallery}2019/12/promocja_pszczola_to_dar_bozy{/gallery}

Szczegóły

Utworzono: 07 grudzień 2019

Muzeum Kaszubskie im. Franciszka Tredera w Kartuzach

 zaprasza

na koncert

„Czësto nowé kaszëbsczé spiéwë swiatowé"

w wykonaniu Kaszubskiego Duo Artystycznego:

 Tomasz Fopke – baryton

 Ryszard Borysionek – akordeon

14 grudnia 2019 r., (sobota) godz. 17.00, miejsce budynek muzealny przy ul. Kościerskiej 1

Kaszubskie Duo Artystyczne „We Dwa Konie” tworzą absolwenci gdańskiej Akademii Muzycznej: Tomasz Fopke – baryton i Ryszard Borysionek – akordeon. Specjalizują się w wykonywaniu utworów w języku kaszubskim. Wiele z nich jest autorstwa T. Fopke a wszystkie aranżacje należą do R. Borysionka. Swą działalność zainaugurowali 1 czerwca 2008 roku w Chmielnie. Zabrzmiały wtedy po raz pierwszy po kaszubsku pieśni z repertuaru Mieczysława Fogga. 

Występują zarówno w dużych salach instytucji kultury, w plenerze, jak też w skromniejszych wiejskich bibliotekach i remizach strażackich. Repertuar „Dwóch Koni” jest bardzo zróżnicowany. Wiele utworów  dzięki Duo po raz pierwszy ujrzało światło dzienne. Do takich należą z pewnością te, które złożyły się na pierwszą płytę Kaszubskiego Duo Artystycznego, pt. „We Dwa Konie”.

Podczas koncertu w Muzeum Kaszubskim usłyszymy zarówno piosenki, które powstały z myślą o Duo, jak też wersje kaszubskie znanych utworów francuskich, rosyjskich, z repertuaru ABB-y i Mieczysława Fogga. Wspólnie z publicznością wykonana zostanie „Kòlãda” ze słowami ks. Bernarda Sychty.

Do nabycia będzie płyta Duo z repertuarem kabaretowym oraz najnowsze płyty z kolędami po kaszubsku.

Tomasz Fopke - ur. 10 lipca 1973 roku. Śpiewak, absolwent Wydziału Wokalno- Aktorskiego Akademii Muzycznej im. St. Moniuszki w Gdańsku. Działacz regionalny. Dyrygent chóru „Lutnia” z Luzina. Dyrektor Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie. Twórca kilku zbiorów literackich w języku regionalnym, wielu piosenek (ponad 300), oraz dwóch większych form muzycznych: „Pierwszej Kaszubskiej Pasji” (2002) oraz „Mszy Kaszubskiej na chór i diabelskie skrzypce (2007). Śpiewa głównie w języku kaszubskim. Służy temu m.in. założone w październiku 2008 roku Kaszubskie Duo Artystyczne „We dwa kònie”, gdzie występuje wraz z Ryszardem Borysionkiem. Wśród ważniejszych wyróżnień wymienić należy otrzymane w roku 2007: „Medal Stolema” i odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

Ryszard Borysionek - ur. 28 lipca 1974 roku. Absolwent gdańskiej Akademii Muzycznej im. St. Moniuszki w klasie akordeonu. Od kilkunastu lat związany z Państwową Szkołą Muzyczną I stopnia im. Fryderyka Chopina w Wejherowie. Nauczyciel dyplomowany gry na akordeonie. Organizator i kierownik corocznie odbywających się w Wejherowie "Kaszubskich Warsztatów Akordeonowych" – imprezy ogólnopolskiej dedykowanej młodym akordeonistom. Współpracuje z wieloma placówkami oświatowymi i kulturalnymi powiatu wejherowskiego popularyzując muzykę akordeonową. Aranżer i akompaniator regionalnych kompozycji wykonywanych wspólnie z Tomaszem Fopke ( Kaszubskie Duo Artystyczne - „We dwa kònie”) oraz z chórami "Lutnia" z Luzina i "Pięciolinia" z Lini. W 2006 roku otrzymał odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” a w 2017 – nagrodę Prezydenta Wejherowa.

Szczegóły

Utworzono: 25 listopad 2019

 22 listopada 2019 r.  w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach odbyła się premiera filmu dokumentalnego pt. Scynanié kani w reżyserii Andrzeja Dudzińskiego. Pomysłodawcą i producentem filmu jest Muzeum Kaszubskie w Kartuzach. Film opowiada o starodawnym zwyczaju ścinania kani, znanym na Kaszubach od wielu wieków, choć później nie kultywowanym.  Pierwsze próby odtwarzania go „na nowo”, nastąpiły  w Strzelnie w 1898 roku. Do współpracy przy jego realizacji zaproszono wiele instytucji i osób związanych z Kaszubami. Wystąpili w nim badacze, regionaliści i sami artyści. 

Wśród gości przybyłych na premierę była Pani Danuta Rek, Radna Sejmiku Województwa Pomorskiego, Sylwia Biankowska, Zastępca Burmistrza Kartuz, Dariusz Las, Kierownik Wydziału Promocji i Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi,  Aleksandra Pitra-Kox, Piotr Schmandt z Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, Franciszek Szczęsny, a także Andrzej Busler  wieloletni prezes gdyńskiego ZKP. Po projekcji filmu nastąpiła krótka rozmowa z reżyserem.

Kania jako ptak drapieżny symbolizowała w wierzeniach ludowych zło oraz nieurodzaj, dlatego też aby zapobiec suszy podczas nadchodzącego sezonu letniego, dokonywano obrzędowego ścięcia ptaka.

Według jednej z legend  w dawnych czasach kaszubską ziemię dotknęła szczególnie silna susza, powodując wyparowanie jezior i rzek. Wówczas, Stwórca litując nad umierającym z pragnienia ptactwem zalecił kopać studnie. Kiedy wszystkie ptaki zabrały się do pracy, jedna tylko kania w obawie o zabrudzenie nóg odmówiła pomocy. Za ten czyn spotkała ją zasłużona kara. Od tego czasu, kania ma prawo pić krople wody wyłącznie ze szczelin kamieni. Na północnych Kaszubach twierdzono, że ukarany ptak do dziś może pić wodę, ale tylko słoną – z morza.

Piotr Schmandt opowiada w filmie, że kania była kiedyś kobietą. Przeobrażenie jej w pierzaste stworzenie nastąpiło w czasach kiedy Jezus ze św. Piotrem wędrowali po świecie. Strudzeni długą drogą i skwarem, wstąpili do pewnej białki by zaspokoić pragnienie orzeźwiającą wodą. Niestety, nieżyczliwa kobieta odmówiła świętym pielgrzymom nawet łyka wody ze swojej studni. Odtąd, zmieniona w kanię, cierpi z powodu niekończącego się pragnienia. 

Od lat 70. XX wieku ścinanie kani coraz częściej pojawiało się w uroczystościach sobótkowych na Kaszubach środkowych i południowych.  W 1978 roku widowisko to odbyło się w Paszku, skąd dwa lata później przeniesiono je do Chmielna, gdzie odbywa się do dziś. W tamtych czasach jednak nie wszystko było tak oczywiste, jak obecnie. ówczesna władza ludowa chciała mieć kontrolę nad wszystkim. Także nad odprawianiem ludowych obrzędów.

W 2016 r. Muzeum w Kartuzach we współpracy z Zespołem Szkół w Kiełpinie  zorganizowało rekonstrukcję  obrzędu ścinania kani.  W kolejnych latach Irena Brzeska stworzyła  spektakl Kania – drewniany ptak, którego inspiracją stał się ten stary zwyczaj.   Stąd film przedstawia szerokie spectrum działań mieszkańców Kaszub w pielęgnowaniu tej długiej tradycji. Ścinanie kani obecnie  przebiega  w żartobliwym nastroju, ale nie brakuje  w nim  także elementów poważniejszych. Pod przykrywką oskarżania kukły - ptaka, na wierzch wychodzą bolączki czy też  grzechy mieszkańców danej miejscowości.

 Nie ma uniwersalnego scenariusza widowiska. Nawet te, odtwarzane co roku w tej samej miejscowości, nigdy się nie powtarzają. Etymologia zwyczaju, a właściwie legendy z nim związane potrafią różnić się od siebie i to zaskakująco.

Film  ma  głęboki walor edukacyjny i wychowawczy. Jak większość zwyczajów i obrzędów, tak i Ścinanie kani może służyć utrwalaniu tożsamości regionalnej, głębszemu utożsamianiu się ze swoją małą ojczyzną, nie tylko wśród młodzieży, ale także wśród dorosłych członków społeczności.

Film uzyskał wsparcie finansowe Wójta Gminy Przodkowo. Patronem medialnym wydarzenia był Magazyn Kaszuby i Kartuzy.info.

Dzieło Andrzeja Dudzińskiego, zostało  umieszczone w sieci

https://www.youtube.com/watch?v=vgffJ4QxrzE

W tym dniu nastąpiło także uroczyste wręczenie certyfikatów uczestnikom kursu pn. Tańcowała igła z nitką. Prowadzącą kurs była Alicja Serkowska, obecna wiceprezes Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Projekt otrzymał dofinansowanie Gminy Kartuzy.

***

Andrzej Dudziński, reżyser, scenarzysta, pisarz, dziennikarz, absolwent Pedagogiki Opiekuńczo-Wychowawczej Uniwersytetu Gdańskiego.

 {gallery}2019/11/kania{/gallery}

Szczegóły

Utworzono: 25 listopad 2019

Zapraszamy na promocję książki Mateusza Klebby "Pszczoła to dar Boży", która odbędzie się 27 listopada o godz.17.00 w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach (drugi budynek) przy ulicy Kościerskiej 1.