Uroczystość odsłonięcia tablicy poświęconej pamięci dra Friedricha Lorentza

19 grudnia 2024 r. odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy poświęconej pamięci dra Friedricha Lorentza 1870–1937, który wraz z Izydorem Gulgowskim założyli Towarzystwo Ludoznawcze, mające swoją siedzibę w Kaszubskim Dworze w Kartuzach.

Tablicę wykonał prof. Jan Szczypka a ufundował Andrzej Kossak-Główczewski - prezes Fundacji Bazar.

Po odsłonięciu tablicy, w przepięknej Sali Kaszubskiego Dworu, zebrani goście mogli wysłuchać wykładu prof. Miłosławy Borzyszkowskiej-Szewczyk pt. „Wielogłos Kaszub. O dr. Friedrichu Lorentzu i Kaszubskim Towarzystwie Ludoznawczym”. Podczas spotkania można było nabyć książki autorstwa F. Lorentza, których wydanie wznowił dr Jarosław Ellwart.

Dr Freidrich Lorentz, slawista i językoznawca, wybitny badacz kaszubszczyzny, pochodził z Güstrow w Meklemburgii.

Przeprowadził się do Kartuz w 1904 roku. Z Izydorem Gulgowskim założyli w 1907 roku w Kartuzach Kaszubskie Towarzystwo Ludoznawcze-Verein für Kaschubische Volkskunde. Miało ono swoją siedzibę w Kaszubskim Dworze w Kartuzach. Towarzystwo to przyjęło sobie za cel „zbiór wszelkich materiałów kaszubskiej sztuki ludowej, by je naukowcom, jak i ogółowi udostępnić…”. Niemieckie kregi narodowe, zarzuciły jednak F. Lorentzowi, propagowanie – poprzez dzialaność towarzystwa – polskosci .

Pare lat później spotkał sie z zarzutami próby germanizacji Kaszubów, dowodami na to miały być patronowane przez niego wydawnictwa „Przyjaciel Ludu Kaszubskiego” (1928 -1929 / 1936-1938), „Bënë ë Buten” (1930) i Kalendarza „Vjérni Naszińc” (1930).

Jedynym „zarzutem”, jaki można było postawić temu wybitnemu miłośnikowi kaszubszczyzny, był pomorski / kaszubski charakter jego prac i przedsięwzięć.

Zmarł 29 marca 1937 roku w Sopocie, gdzie został też pochowany.

Prace dr F.Lorentza wydane w języku polskim:

Polskie i kaszubskie nazwy miejscowosci na Pomorzu Kaszubskim” (Poznań,1923)

Gramatyka Pomorska” (1927-1937) / wznowienie (Wrocław,1958-1962)

Teksty pomorskie (kaszubskie)” (Kraków,1924)

Zarys etnografii kaszubskiej w: Kaszubi, kultura ludowa i język (Instytut Bałtycki, 1934)

fot. Ewelina Karczewska-Luhm